Jemiołowo

              Z wnętrza fundamentu pozyskano wyjątkowo liczne materiały zabytkowe. Odkryto 10 500 ułamków naczyń glinianych z dwóch faz chronologicznych: młodszej – XIX-XX w. (wkop) i starszej – 2 połowa XIV - początek XVI w. (okres użytkowania obiektu). Znaleziono 150 fragmentów kafli miskowych; przedmioty gliniane: przęślik, ciężarek i pocisk taraśnicy. Wydobyto 70 przedmiotów metalowych w tym żelaznych, związanych z budową i funkcjonowaniem obiektu (np. gwoździe, okucia budowlane, zawiasy, haki, haczyki), narzędzia gospodarcze, szczególnie te potrzebne do uprawy roli (np. widły kilku rodzajów, okucie orczyka, krój pługa), ale również elementy rzędu końskiego i oporządzenia jeździeckiego (np. strzemię, sprzączki pasów rzędów końskich, podkowy), militaria (np. hak naciągowy kuszy, wyróżniający się wśród dotąd znanych europejskich egzemplarzy znaczną wielkością, starannością wykonania i ornamentyką); dwa brązowe okucia pasa; brązową zapinkę; brązową sprzączkę pasa. Przedmioty te mają analogie późnośredniowieczne.

               Szczególnie ważnymi zabytkami są dwie monety, srebrne szelągi Wielkich Mistrzów Zakonu Krzyżackiego: Michała Küchmeistra von Sternberg (bita w latach 1414-1416, w mennicy gdańskiej) oraz Henryka von Plauen (bita w latach 1410-1413 również w mennicy gdańskiej).

               Jemiołowski fundament jest reliktem budowli wieżowej, wzniesionej w konstrukcji szachulcowej, funkcjonującej w okresie od 2 połowy XIV do początku XVI w. Wielość i różnorodność odkrytych zabytków, a także solidność konstrukcji kamiennego fundamentu, dowodzą, iż w Jemiołowie odkryto pozostałość obiektu, który nie był typowym dla późnośredniowiecznego budownictwa wiejskiego i zapewne nie był użytkowany przez przeciętnego mieszkańca ówczesnej wsi. Być może jego wzniesienie i początkowe użytkowanie mogło mieć związek z administracyjną lub wojskową działalnością zakonu krzyżackiego.

W. Świętosławski, Późnośredniowieczne militaria z reliktów wieży w Jemiołowie koło Olsztynka, „Acta Militaria Mediaevalia”, t. IV, 2008, s. 189-198.

W. Świętosławski, Badania archeologiczne reliktów późnośredniowiecznej architektury w Jemiołowie (woj. warmińsko-mazurskie), „Acta Archaeologica Pomoranica”, t. III, cz. 2, 2009, s. 91-98.