Wykłady monograficzne i tematyczne w semestrze zimowym 2023/24
Wykłady tematyczne
Semestr zimowy 2023/24
Studia Stacjonarne Licencjackie
Historia - I rok - 30 godz.
Niemcoznawstwo I rok - 30 godz.
- dr Karol Kłodziński – wykład
Temat: Armia rzymska w okresie wczesnego Cesarstwa
Cesarz August był nie tylko twórcą nowego ustroju monarchicznego, zwanego pryncypatem, lecz również reformatorem armii rzymskiej. To właśnie od epoki jego rządów mamy do czynienia z zawodową armią, która – obok administracji centralnej i prowincjonalnej – stanowiła podstawowy filar funkcjonowania Imperium Romanum od I do III w. n.e. Celem wykładu nie jest szczegółowe przedstawienie przebiegu głównych bitew oraz innych działań zbrojnych, w których brali udział żołnierze rzymscy, ale omówienie funkcjonowania armii rzymskiej w szerszym aspekcie społecznym, gospodarczym i administracyjnym. W ramach wykładu zostanie omówiona zarówno organizacja armii rzymskiej (legiony, oddziały pomocnicze, flota, garnizon Rzymu, jednostki elitarne), jak i bardziej szczegółowe zagadnienia, takie jak rekrutacja, szkolenie, system awansów i nagród, życie codzienne (np. dieta). Historia armii rzymskiej to nie tylko historia jednostek wojskowych, ale również losy poszczególnych żołnierzy, których kariery oraz dokonania militarne są poświadczone w materiale epigraficznym, szczególnie bogatym w okresie pryncypatu. Dlatego na wykładzie zostaną pokazane wybrane, najbardziej interesujące inskrypcje ilustrujące kariery wojskowe.
- prof. dr hab. Tadeusz Stegner - wykład
Temat: Kwestie wyznaniowe na ziemiach polskich w XIX i XX wieku.
Mozaika wyznaniowa na ziemiach polskich w XIX wieku i w II RP, przemiany po drugiej wojnie światowej, charakterystyka poszczególnych wyznań, relacje państwo- związki wyznaniowe na przestrzeni wieków, więź narodowa a wyznaniowa, stereotyp Polak- katolik, stosunki między wyznawcami różnych wyznań i religii, kultura religijna środowisk opiniotwórczych, religijność ludowa, procesy dechrystianizacyjne, obrzędowość religijna, rola kobiet w kościołach i związkach wyznaniowych.
- prof. dr hab. Edmund Kizik - wykład
Temat: Społeczna historia jedzenia od czasów nowożytnych do współczesności
Zdobywanie i sposoby przygotowania żywności oraz często niezwykle skomplikowana kultura i etykieta konsumpcji, należą do najważniejszych elementów składowych cywilizacji ludzkiej. Od momentu odkryć geograficznych XVI w. do czasów współczesnych dieta Europejczyków podlegała wielorakim dynamicznym zmianom. Dzieje wyżywienia jako element historii codzienności stały się przedmiotem specjalistycznych badań historycznych. Chleb, śledzie, piwo, wino, herbata czy kawa, sól, pieprz i cukier stanowiły o bogactwie wielu narodów. Bez ziemniaka trudno wyobrazić sobie rewolucje przemysłową XIX w. W cyklu wykładów na podstawie źródeł archiwalnych, ikonografii, zachowanych zabytków muzealnych, poradników kulinarnych przedstawione zostaną zasadnicze czynniki warunkujące społeczne konsekwencje kultury jedzenia od XVI do czasów współczesnych.
Tematyka szczegółowa poszczególnych wykładów:
1.Jedzenie jako przedmiot badań historycznych
2. Jedzenie w rocznym cyklu wegetacyjnym i w kalendarzu liturgicznym
3. Normy żywnościowe; jedzenie codzienne / jedzenie świąteczne
4. Walka postu z karnawałem. Grzech obżarstwa (Gula)
5. Walka postu z karnawałem. Jedzenie ubogich.
6. Dzieje ziemniaka w Europie i w Polsce od XVII w.
7. Produkcja i konsumpcja piwa w kulturze Europy nowożytnej
8. Cechy spożywcze w miastach nowożytnej Rzeczpospolitej
9. Klęski głodu w XIX i XX wieku (zaraza ziemniaczana, polityka państw totalitarnych)
10. Pijaństwo i alkoholizm w XIX i XX wieku
11. Etykieta konsumpcji żywnościowej (zastawa stołowa, sztućce, toasty)
12. Ekskurs badawczy: przyjęcie chrzestne, weselne i stypa w Gdańsku w XVII-XVIII w.
Wykłady monograficzne
Semestr zimowy 2023/24
Studia Stacjonarne Magisterskie
Historia - II rok
specjalność nauczycielska - 60 godzin (zima i lato)
współczesne muzeum - 30 godzin (zima i lato)
- dr Julia Możdżeń
Temat: Wyobraźnia magiczna w średniowieczu
Ogląd świata w średniowieczu znacznie różnił się od naszego - pełen był nadprzyrodzonych zjawisk, ingerencji cudownych postaci i niewytłumaczalnych zjawisk przyrodniczych. Celem wykładu jest przybliżenie magicznego sposobu patrzenia na świat oczami zwykłego człowieka tamtej epoki. Na podstawie źródeł kronikarskich i kaznodziejskich z obszaru XIV- i XV-wiecznej Europy, Polski i Prus (ze szczególnym uwzględnieniem Gdańska), przybliżone zostaną sposoby myślenia magicznego w średniowieczu: wykorzystanie zabiegów magicznych w życiu codziennym, w czasie świątecznym czy obrzędach rodzinnych, a także magia wyspecjalizowana, np. sztuki mantyczne w średniowieczu. Szeroko omówiony także zostanie zakres i sposoby kontaktowania się ze światem nadprzyrodzonym.
Zakres tematyczny:
Ogląd świata w średniowieczu - wykład wprowadzający
Nadprzyrodzone – istoty i zjawiska niebiańskie
Nadprzyrodzone – istoty i zjawiska demoniczne (diabły, demony)
Zaświaty (czyściec, piekło)
Śmierć i stosunek do zmarłych (duchy, upiory, epidemie)
Stosunek do świętości (relikwie, pielgrzymki, święci)
Zabobon (magia w życiu codziennym)
Czarownice
Sztuka magiczna (szkoły magiczne, nekromancja, wróżbiarstwo)
Magiczne zwierzęta i rośliny
- dr Jarosław Drozd
Temat: Gdyńskie metamorfozy. Od wioski rybackiej do morskiej stolicy Polski
Opis: Wspólnoty wyznaniowe, problemy społeczno-polityczne, architektura i urbanistyka, rozwój portu, dzieje towarzystw żeglugowych, rozwój sportu i turystyki
- dr Marcin Swobodziński
Temat: Dzieje polityczne państwa brandenbursko-pruskiego w latach 1640/48-1740
Ustanowienie absolutyzmu w okresie panowania elektora Fryderyka Wilhelma w poszczególnych prowincjach monarchii Hohenzollernów w tym w szczególności w Prusach Książęcych; polityka zagraniczna elektorów i królów ze szczególnym uwzględnieniem ich działań w Rzeszy Niemieckiej oraz wobec Rzeczypospolitej w świetle testamentów politycznych; powstanie nowoczesnej armii brandenburskiej i jej pierwsze sukcesy w konflikcie ze Szwecją (1674-1679); proces podnoszenia rangi Brandenburgii-Prus na przykładzie realizacji programu rozbudowy Berlina w okresie panowania dwóch ostatnich elektorów; polityka kolonialna Hohenzollernów w II połowie XVII w.; powstanie Królestwa w Prusach; polityka stanowa oraz gospodarcza dwóch pierwszych królów pruskich (merkantylizm i kameralizm); reformy wojskowe Fryderyka Wilhelma I i narodziny pruskiego militaryzmu.