Oferta wykładów tematycznych dla studentów I roku
Wykłady tematyczne - HSSL I rok na
rok akademicki 2024/25 semestr zimowy
60 godz. (2x30 godz.)
- Prof. dr hab. Edmund Kizik
Społeczna historia ubioru i mody od wieku XVI do współczesności – 30 godz.
Social history of dress and fashion from the 16th century to the present day
Odzież służy przede wszystkim ochronie ciała przed skutkami klimatycznymi (zimnem i gorącem, deszczem i śniegiem), oddziaływaniem najbliższego otoczenia (kamieniste podłoże, cierniste krzewy, insekty), jak również przed skutkami wykonywanej pracy. Równocześnie ubiór pozwala na identyfikacje płci, zawodu, pozycji społecznej oraz materialnej danej osoby; może służyć celom podkreślenia atrakcyjności seksualnej, jak równie ukryciu pewnych wad (niski wzrost, tusza, brak włosów, czyli koturny, peruki, gorsety itp.). Celem niniejszego wykładu jest przybliżenie funkcji społecznych ubioru od okresu nowożytnego do współczesności oraz wskazanie regulacji prawnych, mechanizmów społecznych, które towarzyszyły m.in. powstawaniu stroju zachodnioeuropejskiego, polskiego stroju szlacheckiego, ubiorów pewnych grup wyznaniowych i religijnych(księżą i zakonnicy katoliccy, hugenoci, purytanie, mennonici, Żydzi), ewentualnie strojów ludowych”, specjalnych strojów zawodowych (rzemieślnicy, duchowni, żołnierze), ubiorów zwolenników ruchów politycznych i społecznych (czerwone, czarne i brunatne koszule, ubiory maoistów, hippisów, punków, skinów, dresiarzy i innych środowisk podkulturowych). Na tle przemian cywilizacyjnych w kulturze zachodu podjęte zostanie zjawisko zmienności mody, jej cykliczności oraz powtarzalności, zarówno mody tzw. „młodzieżowej” jak i mody korporacyjnej wraz z czynnikami, również komercyjnymi, które mają wpływ na kształtowanie wyobrażeń o „modnym” czy „niemodnym” wyglądzie.
- Prof. dr hab. Wieslaw Długokęcki
Zakony rycerskie średniowiecznej Europy, ze szczególnym uwzględnieniem zakonu krzyżackiego (niemieckiego) – 30 godz.
Military Orders of medieval Europe, with a particular emphasis on the Teutonic Order
Od XI w. rozpoczynają się w Europie Zachodniej przemiany społeczno-gospodarcze i polityczne, w efekcie których szeroko rozumiana Europa łacińska (Zachodnia i Środkowa) stała się przodującą częścią cywilizacji śródziemnomorskiej, zaś dwa pozostałe jej warianty (grecki-bizantyński i arabski- muzułmański) utraciły swoja wcześniejszą pozycję. Jednym z kilku nowych elementów, których wyrazem była zaczynająca się dominacja Zachodu stały się zakony rycerskie. Połączyły one w sobie elementy do tej pory w tradycji chrześcijańskiej sprzeczne: mnicha i rycerza. Z tej racji, mimo że były podporządkowane bezpośrednio papiestwu, wewnątrz nich ścierały się dwa pierwiastki: laicki (świecki) i duchowy. Oparcie się na trzech cnotach ewangelicznych (czystość, ubóstwo, posłuszeństwo) w połączeniu z pierwiastkiem świeckim spowodowało, że zakony rycerskie stały się niezwykle efektywnymi organizacjami na różnych polach: nie tylko politycznym, ale też gospodarczym, w mniejszym stopniu- kulturalnym. Jednemu z nich udało się nawet stworzyć własne państwo nad Bałtykiem (zakon krzyżacki), inne odegrały dużą role w życiu politycznym w basenie Morza Śródziemnego (joannici, templariusze, zakony hiszpańskie).
- Dr Karol Kłodziński
Armia rzymska w okresie wczesnego Cesarstwa - 30 godz.
Roman army in the early Empire
Cesarz August był nie tylko twórcą nowego ustroju monarchicznego, zwanego pryncypatem, lecz również reformatorem armii rzymskiej. To właśnie od epoki jego rządów mamy do czynienia z zawodową armią, która – obok administracji centralnej i prowincjonalnej – stanowiła podstawowy filar funkcjonowania Imperium Romanum od I do III w. n.e. Celem wykładu nie jest szczegółowe przedstawienie przebiegu głównych bitew oraz innych działań zbrojnych, w których brali udział żołnierze rzymscy, ale omówienie funkcjonowania armii rzymskiej w szerszym aspekcie społecznym, gospodarczym i administracyjnym. W ramach wykładu zostanie omówiona zarówno organizacja armii rzymskiej (legiony, oddziały pomocnicze, flota, garnizon Rzymu, jednostki elitarne), jak i bardziej szczegółowe zagadnienia, takie jak rekrutacja, szkolenie, system awansów i nagród, życie codzienne (np. dieta). Historia armii rzymskiej to nie tylko historia jednostek wojskowych, ale również losy poszczególnych żołnierzy, których kariery oraz dokonania militarne są poświadczone w materiale epigraficznym, szczególnie bogatym w okresie pryncypatu. Dlatego na wykładzie zostaną pokazane wybrane, najbardziej interesujące inskrypcje ilustrujące kariery wojskowe.