Prof. dr hab. Mariusz Ziółkowski zaprasza na wykład dr Elżbiety Wnuk-Lisowskiej
Prof. dr hab. Mariusz Ziółkowski, który objął na Uniwersytecie Gdańskim w roku akademickim 2023/2024 Katedrę im. Marii Janion, zaprasza na wykład dr Elżbiety Wnuk-Lisowskiej z Instytutu Religioznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Oddziału Polskiego the Explorer Club pt. "Hafiz i zaskakujące skutki islamskiej rewolucji – Iran od środka".
Spotkanie, z cyklu "Piątek na Historycznym", odbędzie się 22 marca 2024 r. o godz. 11.30 w auli 1.48 na Wydziale Historycznym UG przy ul. Wita Stwosza 55 w Gdańsku.
dr Elżbieta Wnuk-Lisowska
W Teheranie na pierwszych zajęciach wraz z innymi studentami przeleżała pod ławką, bo na plac wjechały czołgi i zaczęła się ostra walka. Podczas badań terenowych w Waranasi w kawiarence internetowej koza zjadła jej notatki, a małpa porwała mango, do lżącego w indyjskim Bengalu Gaur wjechała na krowie. W Afganistanie dała się skusić zachęcie ‑ „Chodź do naszego hotelu, to nie jest dobry hotel, ale dobre miejsce”. Hotel rzeczywiście był bardziej niż marny, ale miejsce, dzięki ludziom, wspaniałe.
Dr Elżbieta Wnuk-Lisowska - iranistka, religioznawczyni zajmuje się mistycznym islamem i zaratusztranizmem. Interesują ją zmiany zachodzące w kulturze i życiu codziennym współczesnej Azji. Od lat związana jest z Uniwersytetem Jagiellońskim (pracowała w Instytucie Iranistyki oraz Religioznawstwa). Zapytana, dlaczego wybrała iranistykę mówi, że długo starała się uczynić odpowiedź jak najbardziej racjonalną, w rzeczywistości jednak jej wybór był intuicyjny. Najtrafniej oddaje go zdanie z „Wyobraźni Poetyckiej” G. Bachlarda: „Nie, dlatego kochamy morze, że jest niebieskie a las, że jest zielony, ale w tym błękitnym morzu i szmaragdowym lesie jest cząstka nas samych”. Poza tym Iran leży na pograniczu dwóch światów ‑ indoeuropejskiego i arabskiego. To daje szansę na szerszą perspektywę, przyjrzenie się różnym zwyczajom, rytuałom i filozofiom, wzajemnemu przenikaniu się kultur.
W jej pracy badawczej i popularyzatorskiej zawsze była ważna „naoczność”. Uświadomiła to sobie podczas islamskiej rewolucji w Iranie, gdy, jeszcze, jako studentka, przebywała na stypendium. Później prowadziła badanie terenowe nad muzułmańskim mistycyzmem w Indiach oraz jego relacją z filozofią i praktykami Baulów (efektem była książka „Między wiarą a gnozą”). „Ogrody – zwierciadła kultury” to kolejny ważny grant i badania w Iranie (dotyczyły historii perskich ogrodów i mistyki muzułmańskiej - ogród, jako matryca medytacyjna). Wyjazdy naukowe na Bliski Wschód, do Iranu, Indii, krajów Azji Południowo-Wschodniej zwłaszcza w Malezji i Indonezji (Jawa, Bali, Lombok), znacznie rozszerzyły jej teren badawczy. Skłoniły też do pogłębienia znajomości kultury tamtych terenów oraz jego interakcji islamu z hinduizmem i religiami etnicznymi Indonezji i Malezji.
Równolegle do pasji naukowej rozwijała się praca popularyzatorska związana z religiami, kulturami oraz przemianami zachodzącymi na Bliskim Wschodzie, w Azji Centralnej, Indiach i w Azji Południowo-Wschodniej. Elżbieta Wnuk-Lisowska jest autorką i współautorką książek, licznych artykułów popularnonaukowych, przewodników turystycznych (m.in. „Tunezja”, która ukazała się 25 językach), audycji radiowych oraz ponad stu etnologicznych filmów realizowanych wraz z Andrzejem Lisowskim i emitowanych TVP2, TVP3 oraz TVP-INFO.”
Hafiz i zaskakujące skutki islamskiej rewolucji – Iran od środka
O Iranie myśli się zazwyczaj stereotypowo – przerażający kraj, w którym kobiety nie mają nic do powiedzenia, są uciskane a z domu wychodzą szczelnie otulone czadorem. Wszyscy tłumnie odwiedzają meczety a fanatycy biczują się łańcuchami do krwi. Do tego częściowa izolacja kraju na płaszczyźnie międzynarodowej i doprawdy niewielu polityków zadaje sobie trud, aby zrozumieć złożone realia irańskiego życia politycznego.
Iran nie jest monolitem. Ani rząd nim nie jest, ani społeczeństwo, a władzę od przeciętnego obywatela oddziela mur niechęci. Jakby tego było mało, często myli się naród irański z Arabami. To błąd. Irańczycy podkreślają swoją indoeuropejskość, przywiązanie do języka i starej, liczącej ponad dwa i pół tysiąca lat kultury i jej cywilizacyjnych osiągnięć.
Podczas wykładu wrócę na chwilę do mojego pierwszego pobytu w Iranie, który przypadł na sam szczyt islamskiej rewolucji. Postaram się wyjaśnić, na czym polegają jej paradoksy oraz nieoczekiwane skutki, które zaskoczyły mułłów i rząd, jak choćby wpływ jaki rewolucja ta miała na emancypację kobiet i uwolnienie dziewcząt spod władzy ojca i braci. Postaramy się wyjaśnić, z czego Irańczycy są dumni, jaką rolę odgrywa w ich życiu poezja i tradycyjna muzyka oraz dlaczego wciąż żywy kult męczeństwa jest integralną częścią irańskiego społeczeństwa, kultury i polityki.
Wykład będzie ilustrowany zdjęciami, krótkimi filmikami a także (o ile czas pozwoli) przykładami perskiej poezji (Hafiza i Rumiego) recytowanymi przez słynnych współczesnych perskich poetów.
Dr Elżbieta Wnuk-Lisowska
