Negotino (Republika Macedonii)

The most important geographic feature in the South-Eastern part of the present-day Republic of Macedonia is the valley of the river Vardar, known in Antiquity as the Axios. The Ravenna Geographer (4.9.7 p. 51 ed. Schnetz) locates a city called ‘Asigonia’ (ie. Antigoneia) on the road from Stobi to Thessalonike, whereas Pliny (NH 4.34) mentions an Antigoneia in Paeonia, lying between Stobi and Europos on the Axios river. The Tabula Peuteringiana (6.5), the most important source from which the historical geography of Hellenistic Macedonia can be recovered, locates Antigoneia on the River Axios: more precisely 12 Roman miles downstream from Stobi and 11 miles upstream from Stenai. The site of Stobi is known and has been confirmed by archaeological excavation, while Stenai can be securely located at the present town of Demir Kapija.

In between these two cities there are a number of sites which have yielded ancient finds, and which could possibly be identified as Antigoneia on the Axios. Ivan Mikulcič surveyed the whole area in the early 1980s, and has made the most cogently argued contribution to the problem so far. According to Mikulcič, (‘Problemot na Antigoneja’ Godishen Zbornik (Skopje) 11 (37) (1984) pp. 111-138) (with German summary. Tremnik is too far away from the Axios and from the road, and he suggested that Antigoneia lay on the hill called Gradište overlooking the modern town of Negotino. This location is the most probable one so far suggested. Negotino Gradište lies about 17km away from Stobi, and so at an appropriate distance along the road from Stobi to Stenai. It lies at a strategic site on a high plateau, overlooking a crossing of the Vardar. The area of the city as currently known is, however, limited to 3.5ha. This seems an area more appropriate to a small town rather than to a city, which seems, from its very name, to have been a royal foundation. For a discussion of the problem in English see G.M. Cohen, The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands, and Asia Minor (=Hellenistic Culture and Society 17, Berkeley, Los Angeles, Oxford 1995) pp. 92-3.

Systematic, documented, archaeological excavations have been carried out at Negotino Gradište on an annual basis since 2009 by an international project entitled ‘Negotino: The Middle Valley of the River Vardar (Macedonia) in the Hellenistic and Roman Periods’. The principal funding for the project was initially provided by the Instituto Valenciano de Estudios Clásicos y Orientales (IVECO, an Institute within Fundación Libertas 7) represented by Dr. Alejandro Noguera Borel down to 2011, and from 2012 until 2015 by the Polish National Research Centre (Narodowe Centrum Nauki (nr UMO-2011/03/B/HS3/04669 pt. „Negotino: Dolina środkowego Wardaru (Macedonia) w okresie hellenistycznym i rzymskim”). Other significant funding has been provided to the project by the Faculty of Historical Studies Gdańsk University, the Macedonian Ministry of Culture, and a private Polish sponsor KR Group, the Chief Executive Officer of which is mgr Tadeusz Robiński.

Current excavations are co-directed by Goran Sanev, representing the National Archaeological Museum, Skopje, and Nicholas Sekunda representing Gdańsk Universty. The site goes as far back as the fifth century BC. The earliest coin found on the site so far is a terobol of Acanthus, dating to ca. 525-470 BC. Fourth-century, Hellenistic, and Roman levels have been excavated so far. There is a hiatus in settlement between the Late Hellenistic and Augustan periods. The site was deserted in the early second century AD. Probably in the reign of Arcadius (AD 383-408) the site was roughly fortified as a refuge settlement. It is anticipated that work at Negotino will result in a series of volumes entitled Negotino Studies, of which the joint editors will be Goran Sanev and Nicholas Sekunda, dealing with various aspects of the material culture of the site.

Jednym z kluczowych obszarów geograficznych w południowo-wschodniej, współczesnej Republice Macedonii jest dolina rzeki Vardar, znana w starożytności jako Axios. Geograf z Rawenny (4.9.7 p. 51 ed. Schnetz) lokalizuje miasto zwane ‘Asigonia’ (tj. Antigoneia) na drodze ze Stobi to Tesalonik, podczas gdy Pliniusz (NH 4.34) wspomina Antigoneję w Pajoni, leżącą pomiędzy Stobi a Europos na rzece Axios. Tabula Peuteringiana (6.5) - najważniejsze źródło do poznania historycznej geografii starożytnej Macedonii – lokalizuje Antigoneję na rzece Axios, dokładnie 12 mil rzymskich w dół rzeki od Stobi oraz 11 mil w górę rzeki ze Stenai. Stanowisko Stobi jest znane i rozpoznane archeologicznie, podczas gdy Stenai można bezpiecznie lokalizować w pobliżu współczesnego Demir Kapija.

Pomiędzy tymi dwoma miastami występuje kilka innych stanowisk, które odsłoniły starożytne znaleziska, i które mogłyby być potencjalnie identyfikowane z Antigoneją na rzece Axios. Największy wkład w rozwiązanie problemu lokalizacji miasta włożyły badania Ivana Mikulcič, który w latach 80-tych XX wieku, przeprowadził badania powierzchniowe wspomnianego obszaru. Zdaniem Mikulcič, (‘Problemot na Antigoneja’ Godishen Zbornik (Skopje) 11 (37) (1984) pp. 111-138) (z podsumowaniem w języku niemieckim) Tremnik jest za daleko zarówno od Axios, jak i od drogi. Badacz zasugerował, że Antigoneja leży na wzgórzu znanym jako Gradište, wychodzącym na współczesne miasto Negotino. Ta lokalizacja, jest jedną z najbardziej prawdopodobnych biorąc pod uwagę te, które do tej pory zostały zasugerowane. Negotino Gradište leży około 17 km od Stobi, a więc zatem w odpowiedniej odległości wzdłuż drogi ze Stobi do Stenai. Stanowisko to, leży w strategicznym miejscu na wysokim plateau wychodzącym na przepływający obok rzeki Vardar. Obszar miasta, jak wykazują obecne dane, jest jednakże ograniczony do 3.5 ha. Ta wielkość raczej pasuje do małego miasteczka niż do miasta, które - jak sama jego nazwa na to wskazuje – powstało w wyniku królewskiej fundacji. W odniesieniu do dyskusji na ten temat zob. pracę G.M. Cohen, The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands, and Asia Minor (=Hellenistic Culture and Society 17, Berkeley, Los Angeles, Oxford 1995) pp. 92-3.

Coroczne, systematyczne, badania archeologiczno-dokumentacyjne są prowadzone w Negotino Gradište od 2009 roku w ramach międzynarodowego projektu zatytułowanego ‘Negotino: The Middle Valley of the River Vardar (Macedonia) in the Hellenistic and Roman Periods’. Głównym źródłem finansowania projektu był początkowo Instituto Valenciano de Estudios Clásicos y Orientales (IVECO, an Institute within Fundación Libertas 7) reprezentowany w osobie dra. Alejandro Noguera Borel do 2010 roku, a od 2012-2015 projekt uzyskał finansowanie Narodowego Centrum Nauki (nr UMO-2011/03/B/HS3/04669 pt. „Negotino: Dolina środkowego Wardaru (Macedonia) w okresie hellenistycznym i rzymskim”). Inne znaczące finansowanie projektu było zapewnione przez Wydział Historii Uniwersytetu Gdańskiego, Macedońskie Ministerstwo Kultury oraz prywatnych polskich sponsorów takich jak KR Group, którego dyrektorem generalnym jest Pan mgr Tadeusz Robiński.

Obecne wykopaliska są koordynowane przez Gorana Sanev reprezentującego Narodowe Archeologiczne Muzeum w Skopje oraz Nicholasa V. Sekunda reprezentującego Uniwersytet Gdański. Historia stanowiska sięga V wieku p.n.e. Najstarszą monetą znalezioną na stanowisku jest terobol ,Acanthus, datowany na ok. 525-470 p.n.e. Do tej pory przebadano dopiero IV- wieczne poziomy okresu rzymskiego i hellenistycznego. Pomiędzy osadnictwem późno-hellenistycznym a okresem Augusta występuje hiatus. Osada została opuszczona w późnym, II wieku n.e. Prawdopodobnie w czasie Panowania Arkadiusza stanowisko z grubsza ufortyfikowano, kiedy to pełniła rolę osady chroniącej uchodźców. Przewiduje się, że podsumowanie prac w Negotino dotyczące rozmaitych aspektów kultury materialnej stanowisk zostanie opublikowane w serii pt. Negotino Studies, których współredaktorami będzie Goran Sanev oraz Nicholas Sekunda.